دسترسی ها

(میدل ایست اینستیتوت

با خروج آمریکا از افغانستان و پیروزی سریع طالبان، برخی از ناظران شروع تحولات جدید منطقه ای به رهبری چین را اعلام کردند. آنها می گویند که چین زیرساخت های جاده ای و ریلی را برای استخراج ثروت عظیم معدنی و خاک کمیاب افغانستان وارد کرده و توسعه می دهد و در نتیجه به عنوان برنده نهایی طولانی ترین جنگ آمریکا شناخته خواهد شد.

افغانستان فقیرترین کشور آسیا است. بهبود ارتباط آن با منطقه و بهره برداری از پروژه های تولید درآمد و منابع معدنی در واقع برای رشد اقتصادی پایدار و خوداتکایی مالی این کشور ضروری است. اما بعید است این پروژه ها در کوتاه مدت به دلایل متعددی از جمله عدم قطعیت سیاسی پس از تغییر رژیم پیشرفت کنند.

در حال حاضر افغانستان در آستانه فروپاشی اقتصادی قرار دارد. چشم انداز اقتصادی افغانستان وخیم است. برنامه توسعه سازمان ملل متحد هشدار می دهد که ممکن است ۹۷ درصد مردمتا اواسط سال آینده به زیر خط فقر بروند. نرخ فقر افغانستان در حال حاضر بالای ۷۰ درصد است و یک سوم کشور در خطر ناامنی غذایی هستند.

این بحران اقتصادی صرفا نتیجه فروپاشی دولت نیست. اقتصاد رسمی افغانستان از سال ۲۰۱۴ که عملیات های جنگی ایالات متحده و هزینه های مربوط به جنگ به پایان رسید رشد چندانی نداشته است.

در رژیم قبلی کمک های بلاعوض حدود ۴۰ درصد از تولید ناخالص داخلی را تشکیل می داد. این کشور دارای کسری تجاری گسترده ای است که حدود ۳۰ درصد از تولید ناخالص داخلی را تشکیل می دهد. این کشور برای تامین کسری تجاری خود به کمک نیاز دارد و در حال حاضر نمی تواند به ذخایر ارزی خود دسترسی پیدا کند.

در حالی که کشاورزی نقش بزرگی در اقتصاد افغانستان ایفا می کند و تقریبا یک چهارم تولید ناخالص داخلی را تشکیل می دهد و برای ۶۰ درصد خانوارها درآمد ایجاد می کند، این کشور دریافت کننده کمک های غذایی قابل توجهی است که مجموع آن سالانه صدها میلیون دالر است و این تعداد با افزایش خشکسالی، آوارگی و فروپاشی دولت قبلی که ناامنی غذایی را افزایش می دهد بیشتر خواهد شد.

اگر طالبان قصد دارند برخی ویژگیهای یک دولت عادی را در نظر بگیرند و بر بحران کنونی فائق آمده و تا حدی ثبات اقتصادی را به ارمغان آورده و به رسمیت شناخته شوند، اولویت های بعدی آنها باید شامل ایجاد یک پایگاه صادراتی و منابع قانونی باشد.

دستیابی به این امر به سادگی از طریق کشاورزی بعید است. جایگزینی واردات و تنوع محصولات نقدی همچنان حیاتی است. پروژه های ارتباطی و صنایع استخراجی می توانند سالانه چندین میلیارد دالر درآمد برای دولت افغانستان و همچنین ارز ارزشمند خارجی ایجاد کنند.

این پروژه ها شامل خط لوله گاز ترکمنستان-افغانستان-پاکستان-هند ملقب تاپی، پروژه برق منطقه ای کاسا – ۱۰۰۰، سنگ آهن حاجیگک و معادن مس عینک و همچنین میادین عمده گاز طبیعی در شمال است! اما هر یک از این پروژه ها با چالش های خاص خود روبرو هستند.

افغانستان همچنین با تحریم ها و خطرات امنیتی مواجه است. اکثر مقامات ارشد این سازمان از سوی سازمان ملل متحد و همچنین کشورهایی مانند ایالات متحده تحریم شده اند. برای مقابله با این خطرات امنیتی، دولت جدید باید در مشارکت های بین المللی خود با دقت قدم کنند.

• نویسنده : فخریه نادری
• منبع خبر : سفیر نیوز