دسترسی ها

استراتیژی در عصر کنونی پر کاربردترین مفهوم در تمام عرصه هاست، در دوران قدیم بیشترین کاربرد را این مفهوم در حوزه نظامی داشت اما حالا تمام حوزه‌های مختلف، استراتیژی اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی مطرح می‌شود و کشورها و سازمان‌های مختلف برای رسیدن به اهداف مورد نظر از آن استفاده می‌کند.

امریکا بیشتر در گیر مسایل جهانی است و یگانه کشوری است که در ابعاد جهانی استراتیژی می‌سازد، افزایش روز افزون قدرت هژمون ایالات متحده سبب گردیده است تا استراتیژی های عالم شمول برای تحکیم و گسترش قدرت خود بسازد و عملن در این زمینه استراتیژیست های امریکایی کار می‌کنند.

امریکا کشور لیبرال است، حتا مولفه‌های سیاست خارجی امریکا بر تغییر در ساختار نظام بین الملل اثر گذار است، هم‌چنان در رابطه به متغییری با مولفه‌های نظام گرایانه موثر در سیاست خارجی امریکا باید گفت، بعد از جنگ سرد و فروپاشی رقیب دیرینه اش تغییر در ساختار نظام بین الملل و گسیختگی در نظام دوقطبی به وجود آمد. بعد از آن تاریخ امریکا آموزه‌ها و دکترین توسعه طلبانه و مداخلانه جویانه خود را در لفافه واژگانی ملایمی چون نظم جهانی مطرح کرد.

همچنان این کشور مداخلات پیش دستانه، و مداخله حقوق بشر دوستانه را برای خود قایل است که در صورتی که احساس کند بعد از چند سال یک کشوری در گوشه دنیا ممکن است به صورت بالقوه برای امریکا تهدید زا باشد باید جلو آن گرفته شود یا هم این کشور تعریف که برای خود دارد در صورتی که حقوق بشر در یک گوشه ای از این هستی از طرف حکام آن کشور نقض شود، امریکا به خود حق می‌دهد که در آمور آن مداخله کند.

امریکا لیبرال است و لیبرالیسم اصول اصلی این کشور در تمام منازعات و هنجارهای بین المللی است، اما در صورت که به رفتارهای این کشور در سطح بین الملل نظر انداخته شود کارکردهای آن رئالیستی است که با لباس لیبرال انجام می‌دهد، امریکا تنها کشور است که بیشتر در گیری های بیرون مرزی دارد و از این منظر قدرت هژمون امریکا در تمام عرصه‌ها محسوس است، این کشور جدا از این که پایگاهای نظامی در گوشه و کنار جهان دارد، در چندین کشور جهان عملا نیروی نظامی اش حضور دارد و در گیر جنگ است.

در افغانستان، عراق، سوریه رهبری جنگ به عهده این کشور است،گرچه تا حدود بعد از سال ۲۰۱۴ امریکا در افغانستان به صورت باورنکردنی استراتیژی تهاجمی خود را به استراتیژی تدافعی تغییر چهره داد، اما در دیگر عرصه‌ها به خود حق داده است که عملن دست بکار شود، در لیبیا نیروهای امریکای در سرنگونی معمر قذافی نقش فعال داشت، همین طور در مانورهای نظامی در مناطق مرزی دو کوریا، سربازان این کشور به صورت مشترک با کوریای جنوبی مانور نظامی انجام می‌دهدکه همه‌ای این تحریکات استراتیژی نظامی و جنگی است.

هر قدر سطح درگیری‌های نظامی بیشتر باشد به همان شدت، بحث استراتیژیک جدی تر می‌شود، امریکا برای این‌که قدرت خود را در سطح بین الملل به رخ همه بکشد، رسما به ایران کشور که خصومت طولانی با امریکا دارد و هیچ رابطه دیپلماتیک با این کشور ندارد تهدید به جنگ و نابودی می‌کند، امریکا برای رسیدن به اهداف استراتیژیک خود و برای مقابله با رقیب‌های خود تهاجمی تر عمل می‌کند که استراتِیژی نظامی است و فقط با ابزار های نظامی ممکن است.

استراتیژی نظامی امریکا آن چه را تا کنون انجام داده است، بیشتر رئالیستی بوده است تا لیبرال، امریکا برای حفظ منافع خود همواره به صورت رئالیستی عمل کرده است، اصل بقای دولت، خودیاری، منافع….همه اصول رئالیسم است امریکا در سطح بین الملل با آن وارد شده است.

استراتیژی نظامی این کشور در مبارزه با تروریسم و برای مبارزه با عاملان یازدهم سپتامبر که منجر به مداخله نظامی شد، بیشتر منافع ملی امریکا و پاسدار صلح و امنیت و مدافع حقوق بشر در سطح جهان خود را مطرح کرد و برای خود نیز نقش مارموریت جهانی برای نابودی لانه های تروریسم که محق است دست به هر حمله و تهاجم بزند گرچه در سیاست خارجی امریکا دیپلوماسی و گفتگو نیز حایز اهمیت است ولی در استراتیژی بیرون مرزی وتهاجمی این کشور جای ندارد.

حمله امریکا به افغانستان و عراق در استراتیژی تهاجمی این کشور قابل درک است،گسترده ترین حملات نظامی امریکا و طولانی ترین جنگ این کشور در بیرون از مرزهای آن حاصل استراتیژی نظامی این کشور است، در عراق نیز رویکرد مشابه را دنبال کرده است که ریشه در استراتیژی نظامی دارد گویای همین موضوع است، متهم شدن صدام حسین به جرم داشتن سلاح و بمب های شیمیایی، به امریکا حق داد تا گزینه مداخله بشر دوستانه و اقدام پیشگرانه را فعال کند و به عراق حمله کرد بعد ها نشان داد که حدس امریکا مبنی بر داشتن سلاح و بمب شیمی در عراق درست نبوده است.

استراتیژی سیاست خارجی امریکا همواره ثابت نیست،گاهی در مسایل کلان بین الملل خیلی زود نقش خود را عوض می‌کند به طور نمونه، در جریان جنگ سرد استراتیژی سیاست خارجی امریکا تدافعی بود تا تهاجمی اما به محض فروپاشی رقیب اش، استراتیژی کلان تهاجمی که متناسب با دوران هژمونی و عصر تک قطبی نظامی ارزشی است، داده است.

• نویسنده : مسح اسلام‌خیل
• منبع خبر : هفته‌نامه سفیر