دسترسی ها

محمد اشرف غنی در ارگ ریاست‌جمهوری و عبدالله عبدالله در قصر سپیدار مراسم تحلیف را برگزار کردند و عمر دولت حدت ملی به پایان رسید از سوی هم گروه طالبان در حال برخواستن دوباره برای گرفتن قدرت سیاسی هستند که در اکثر قلمرو افغانستان حاکمیت دارند و این انتخابات را مضحک و فاقد اعتبار دانسته‌اند و گمان می‌رود بعد از امضای توافقنامه صلح این گروه با امریکا قلمرو شان بیشتر گسترش یابد اکنون سه دولت و دو رییس جمهور یک در قلمرو سوگند خوردند.

تجربه پنج‌ساله نشان داد که حکومت وحدت ملی نتیجه مطلوب را نداد و بیشتر آنکه بر تحکیم قانون و دولت‌داری خوب روبرو شود بر تقسیم نا برابر قدرت و کیش و مات حریف گذشت، گروه طالبان که گروه مخالف ضعیف بود در جریان این پنج سال به شدت قوی شدند، ناامنی گسترش پیدا کرد، فقر بیشتر شد و روند دولت‌داری که پنج سال بیشتر با سرپرستی گذشت و حذف معاون اول عملن از ساختار قدرت بیشتر بر فرمان‌روایی بلا منازع رییس‌جمهور به پایان رسید.

اکنون شاهد تکرار تاریخ‌ایم به شکل مضحک تر و بحران آفرین تر، دور قبل با پا در میان وزیر خارجه امریکا غایله انتخابات به پایان رسید ولی این بار گفتگوها و کلنجارها بی‌نتیجه شد و از درون صندوق های رای و روند مردم سالاری جامعه افغانستان چیزی بیرون آمد که در تاریخ انتخابات جهان بی‌سابقه است دو دولت با ادعایی پیروزی به میان آمد.

در آمد آمد حکومت جدید و گروه طالبان، امریکا رخت اش را بسته است تا از این کشور بیرون شود که آینده‌ای افغانستتان را تاریک تر و در یک حالت سایه روش قرار داده و ناقوس بحران بیش از حدا به نجوا در آمده است آنچه واضح است امریکا تمایل دارد با آبرو تر از افغانستان عقب نشینی کند و این کشور نمی‌خواهد تجریه تلخ را که روسیه از افغانستان داشت و یا خود امریکا از ویتنام؛ تکرار شود به این دلیل دنبال راه های آبرو مندانه تر برای عقب نشینی است که همانا توافق دو هفته قبل با گروه که ۱۸ سال تمام علیه آن جنگید ولی در آخر به این نقطه رسید که جنگ در افغانستان راه حل نیست باید گزینه های دیپلماتیک را فعال کرد.

اکنون بحران انتخابات افغانستان آغاز شده است، دو دولت در مرکز،از ظاهر امر پیداست که هر دو طرف سر از فردا تا حل اساسی معضل انتخابات دست به تقرر و صدور فرمان های فربه خواهد زد که قطعا تحمل آن بر دو طرف نا ممکن است، تازه جرقه‌ای بحران است و مدیریت این بحران از سوی دولتمردان کشور کار طاقت فرسایی است، ممکن است کشور به سمت تجزیه به پیش ببرد و درصورت حل نشدن این معضل تجزیه آخرین گزینه برای حل این بحران است.

از سوی هم طالبان هفته‌های آینده بر سر گفتگوهای بین افغانی وارد بازی صلح افغانستان خواهد شد، طبعا تعدیل قانون اساسی،تغییر نظام به امارت اسلامی، تغییر ساختار سیاسی، تحدید آزادی های زنان و آزادی بیان و تمام نقاط اختلاف با دولت کنونی را به صراحت اعلام خواهد کرد.

حال بحران انتخابات ۲۰۱۹ موضوع را به صورت خود کار پیش کشیده است و زمان مناسب برای تغییر ساختار سیاسی و نوعیت رژیم که در کشور حاکم است را مهیا کرده است. محمد اشرف غنی به تداوم روند کنون تاکید دارد نظام ریاستی که صلاحیت های رییس جمهور در آن بیشتر است و از سوی هم تیم داکتر عبدالله با شعار انتخاباتی تغییر نظام روی صحنه آمد و اکنون هم در این امر مصمم است که نظام به صدارتی تبدیل شود و از سوی هم گروه طالبان هنوز مشخص نیست با چه آرایش و ذهنیت حکومت داری پای میز مذاکره حاضر خواهد شد ولی آنچه از روی حدس و گمان می‌توان پنداشت رد این دو گزینه بالا باشد.

جدا از کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای مثل امریکا عملن ساختار سیاسی و نوعیت رژیم حاکم در افغانستان در داخل در مسیر واگرایی قرار دارد سه گروه با سه رویکرد متفاوت که آب هر سه گروه به یک جو هرگز نمی رود.

اما اکنون گزینه فدرالیسم را نیز می‌توان در بحبوحه تغییر ساختار سیاسی مطرح کرد، گرچه با فدرالیسم مخالفت‌های شدید وجود دارد ولی از فضای که اکنون به وجود آمده است می‌توان روی این گزینه حساب کرد، جوبایدن معاون بارک اوباما و کاندیدای ریاست جمهوری سال بعدی امریکا بارها به موضوع فدرالیسم و چالش های دولت سازی در افغانستان سخن گفته است و در سطح فرا ملی نیز گفتمان‌های متعدد پیرامون افغانستان فدرال صورت گرفته است ولی حالا باید دید در سطح ملی گزینه فدرالیسم فعال می‌شود یا خیر، در صورت فعال شدن این گزینه افغانستان به چهار ایالت پشتون نشین، تاجیک نشین، هزاره نشین و ازبک نشین تقسیم می شود حال باید منتظر ماند و دید بحران کنونی پسا انتخابات با چه نوع ساختار مدیریت خواهد شد.

• نویسنده : مسیح اسلام‌خیل
• منبع خبر : هفته‌نامه سفیر